Áskorun til nýskipaðs starfshóps þriggja ráðuneyta

Á 67. fundi Byggðarráðs Skagafjarðar þann 25. október sl. var tekin fyrir staða íslensks landbúnaðar og samþykkt að senda eftirfarandi áskorun til nýskipaðs starfshóps þriggja ráðuneyta:

Byggðarráð Skagafjarðar og stjórn Búnaðarsambands Skagfirðinga (BSS), fagna nýskipuðum starfshópi þriggja ráðuneyta; matvælaráðuneytis, fjármála- og efnahagsráðuneytis og innviðaráðuneytis, sem ætlað er að leggja mat á og koma með tillögur til úrbóta vegna sífellt erfiðari rekstrarskilyrða í landbúnaði. Þar vegur þyngst verulega aukinn fjármagnskostnaður og miklar verðhækkanir á aðföngum.
Byggðarráð og stjórn BSS skora á starfshópinn að koma fram með öflugar tillögur um hagkvæma endurfjármögnun lána fyrir þá bændur sem þess óska. Jafnframt verður að tryggja að afurðaverð og stuðningur frá búvörusamningum standi undir þeim kröfum sem gerðar eru til aðbúnaðar og aðstöðu bæði manna og dýra. Í alþjóðlegum samanburði eru vinnulaun og annar framleiðslukostnaður landbúnaðarvara á Íslandi hár, en á móti eru gæði þess sem framleitt er með því besta í heiminum. Samkeppni við innfluttar landbúnaðarafurðir getur því verið erfið þegar fluttar eru inn afurðir frá löndum þar sem framleiðslukostnaður er mun lægri en hér, m.a. vegna lægri vinnulauna, verulega meiri stærðarhagkvæmni og í mörgum tilfellum minni áherslu á velferð og aðbúnað dýra. Tollvernd á innfluttar landbúnaðarvörur á því fullan rétt á sér enda er þá markmiðið að verja og tryggja innlenda framleiðslu en þar gegna einnig skýrar upprunamerkingar matvæla lykilhlutverki.
Framleiðsluferlar í hefðbundnum landbúnaði eru almennt langir með krefjandi tímabilum sem stjórnast meðal annars af tíðafari og afkastagetu. Samhliða því hafa verið tíðar breytingar á reglugerðum sem ýtt hafa bændum í kostnaðarsamar endurbætur og aukna vélvæðingu til að ná fram nauðsynlegri hagræðingu í rekstri. Möguleikar bænda á að setja hækkanir eins og nú hafa dunið yfir á bæði aðföngum og í fjármagnskostnaði beint út í verðlagið eru afar takmarkaðir. Ástæður þess eru meðal annars samkeppni við innfluttar vörur sem oft á tíðum virðast ekki einu sinni rétt skilgreindar í tollaflokkum og koma því inn í landið á röngum forsendum, sem svo dregur úr möguleikum afurðastöðva að greiða ásættanlegt verð til bænda.
Stjórnvöld verða að tryggja að í landinu sé öflug framleiðsla matvæla ásamt því að þeir sem hana stunda hafi af framleiðslunni viðunandi afkomu en það er forsenda þess að ungt fólk fáist til starfa og framþróun verði í greininni, ásamt því að fæðuöryggi þjóðarinnar, byggt á innlendri framleiðslu, sé tryggt.